“Stop Forcing Your Turn-Out”
“Stop Forcing Your Turn-Out”
Bronnen:Coplan 2002 (Ballet dancer's turnout and its relationship to self-reported injury).
Hopper 2005 (Associations between Turnout and Lower Extremity Injuries in Classical Ballet Dancers).
Van Merkensteijn 2015 (Assessment of compensated turnout characteristics and their relationship to injuries in university level modern dancers).
Ondertussen werk ik al een tijdje met (professionele) dansers en tot de vaststelling gekomen dat dans fantastisch is voor houding en beweging van het menselijk lichaam. Het mag wel gezegd worden dat de nodige irritaties & frustraties ontwikkeld zijn, bij mezelf, als het komt op enerzijds wat soms gevraagd wordt van een lichaam en anderzijds wat het lichaam werkelijk aan kan (en dat is voor iedereen anders). En dan bedoel ik niet 'pushing the limits', maar eerder wat kan er van dat lichaam nu werkelijk verwacht worden.
Het tegenovergestelde is zeker ook aan de orde, vaak wordt er te weinig gedaan met een danser zijn of haar lichaam. Het lijkt dan ook vaak dat je een enorme berg over wil klimmen om mensen eens even te laten stilstaan met, en om ze te laten nadenken over bepaalde vastgeroeste overtuigingen over 'which was always done that way'. Zelf probeer ik mijn overtuigingen ook voldoende in vraag te stellen vooraleer ze naar de buitenwereld toe te communiceren. Bij deze geef ik u graag mijn overtuiging (met natuurlijk de nodige wetenschappelijke onderbouwing).
Wat is turn-out (cf. en dehors)?
Turn-out of ‘en dehors’ is vaak één van de eerste houdingen die een beginnende klassieke danser moet leren. Vanuit een eerste positie, waarbij de benen en tenen naar buiten draaien, komt men een eerste keer in contact met de term turn-out. Het beschrijft aldus een positie of houding waarbij de danser de benen maximaal naar buiten draait. Echter is dit voor veel mensen zeer moeilijk en is het vaak een echte uitdaging. Toch zal een klassieke danser vaak beoordeeld worden aan de mate van zijn of haar turn-out mogelijkheden. We mogen dus stellen dat dit een zeer belangrijk onderdeel is van klassieke dans.
Turn-out, hoe zijn ze er op gekomen?
Dans is een combinatie van esthetiek en atletiek. Helaas werd er van bij het begin soms te weinig aandacht besteed aan wat de fysieke mogelijkheden zijn van de kinderen en personen die beginnen met dansen. Te weinig aandacht, of misschien wel nog niet de juiste methoden om deze na te gaan en individueel te benaderen. Een deel van de criteria (turn-out, vlinder, kikker,…) waaraan men acht te voldoen en worden aanschouwd als ‘ideaal’ bij dansers, zijn mogelijk voortgevloeid uit een overtuiging, visie, mening en esthetiek. Dit terwijl er meerdere facetten betrokken kunnen zijn zoals anatomische en structurele mogelijkheden, groei, ontwikkeling,…
Geen perfecte turn-out?
Een perfecte turn-out wordt aanzien als 180° opendraaien van de benen (90° elk been). Sommige dansers halen zonder moeite of met beperkte inspanning de vereiste criteria. Elk individu heeft echter zijn sterktes en zwaktes of lichamelijke beperkingen. Soms ben je dus niet in de mogelijkheid om de gewenste maximale turn-out (180°) te bekomen omdat je structureel (cf.skeletaal) niet die mogelijkheden hebt in je gewrichten.
Niet elke professionele danser heeft een perfecte turn-out. Het niet behalen van de ideale turn-out zou dus niet per definitie mogen betekenen dat je als danser geen potentieel hebt of dat je geen goede danser zou kunnen worden of zijn.
Let wel, we pleiten wel om als danser er aan te werken om de voor jou individuele maximale turn-out te benutten en trainen. Het maskeren van een turn-out heeft immers ook zijn consequenties. Vele top-dansers die ik tijdens mijn werk-ervaring met dansers over de jaren heb ontmoet, gaven geregeld aan dat ze niet de perfecte turn-out hadden en daarom elders gingen bewegen of compenseren om aan de eisen te voldoen en hun turn-out er beter door lieten uitzien. Maar daardoor zijn deze dansers vatbaar voor klachten en blessures.
- Er is niets verkeerd met een streefdoel. Maar er mag gerust wat marge op zitten. -
We zien het maar al te vaak in de klinische setting. Dansers die onder druk om esthetisch mooier te ogen of onder druk van kritiek of… de turn-out gaan forceren. Om een voorbeeld te geven:
ik ben ooit een danser tegenkomen die van nature een mooie turn-out had (170°). Haar toenmalige docent opperde dat ze nog verder kon, tot ‘perfectie’. Op zich geen verkeerde instelling. Het maximaal halen uit jouw leerlingen is wat wij ook met onze patiënten beoogen. Haar redenering was aldus niet zo zeer verkeerd. Er dient echter steeds na te gaan wat de mogelijkheden zijn van dit individu en of het dan al dan niet realistisch is. Indien er inderdaad nog een marge aanwezig is, dan is het stimuleren tot meer geen probleem. Mits goede begeleiding kan je effectief iemand verder helpen en een meerwaarde aanreiken voor klassieke dans.
Is er echter niet nagegaan indien een turn-out nog groter kan (lichamelijk, structureel), dan kan je mogelijk mee verantwoordelijk zijn voor het potentieel ontwikkelen van blessures.
Hoe is het met de danser in kwestie afgelopen? De danser kreeg na enkele maanden een meniscusscheur. Logisch niet? Als de heup niet verder kan uitdraaien omdat het gewricht letterlijk vastloopt (cf. niet verder kan), dan moet men elders beweging zoeken en dit kan twee kanten opgaan. Of de dansers haalt de extra graden boven de heup (bekken/rug) of onder de heup (knie en/of enkels). Door een extra rotatie te steken in de knie om die maximale turn-out te bekomen en het repetitief forceren van de turn-out, is de meniscus (meniscus is een structuur die mee de rotatie van de knie begeleidt en remt) in de problemen geraakt.
Indien een danser wel fysiek in de mogelijkheid is om zijn turn-out te verbeteren, vergroten, moet je toch ook de volgende afweging maken. Het winnen van beweeglijkheid moet steeds gepaard gaan met de nodige controle van de beweging.
Hoe kan je nagaan of je de structurele mogelijkheden hebt om een goede turn-out te kunnen ontwikkelen?
Het is mogelijk om bij een gespecialiseerde kinesitherapeut na te gaan wat je mogelijkheden zijn en om de gewonnen graden turn-out op een correcte manier te leren controleren. Zelf van jongs af aan is dit gewenst en een aanrader. Deze populatie heeft echter nog een belangrijke factor tegen en dat is de groei en ontwikkeling van het lichaam waarbij alles kan veranderen in zowel positieve als negatieve zin. Daarom is ook de begeleiding en ondersteuning van deze jonge dansers een noodzaak. Voor meer informatie neem je best contact op met een kinesitherapeut die zijn weg kent binnen de danswereld en dansanatomie.
Niet te missen!
Haal het maximum uit jezelf maar op een gezonde manier! Vaak is door middel van extra ondersteuning verbetering mogelijk. Maar ken en erken ook je grenzen. Fysiek lichamelijke eigenschappen (kracht, lenigheid, mobiliteit,…) zijn relevant binnen de dans en moeten meegenomen worden in de beoordeling van een geschikt lichaam om te dansen. Je moet ook op tijd kunnen aangeven of een belasting op jouw lichaam te groot is om negatieve gevolgen te voorkomen.
Bjorn Fierens
Reacties
Een reactie posten